CULTURA E TRADICIÓNS DA ALDEA DE GONDULFES

Buenos días, buenas tardes, buenas noches almas del universo, nos complace compartir con vosotros una nueva sección que vamos a estrenar en nuestro blog, sobre la cultura y tradiciones de nuestra pequeña aldea llamada Gondulfes. Es una parroquia del ayuntamiento de Castrelo do Val, Ourense, España. Cuya patrona es Santa Elena de la Cruz. 

El origen de su etimología es germánico Gunht (lucha)+Wulf (lobo). 

Respecto al nombre que se le dio a la aldea, muy acertado y concuerda con la infinidad de historias que desde niñas escuchamos de nuestros ancestros sobre lobos, lucha diaria con lobos por la protección de sus hogares y ganado. Incluso existía un FOSO DE LOBOS, el cual trataremos de recuperar como parte de nuestro patrimonio y cultura popular. Comentar que no estamos de acuerdo con el maltrato animal de ningún tipo y que lo único que narraremos y defenderemos, es historia y cultura de la aldea. 

Poco a poco con la ayuda de nuestros mayores iremos compartiendo sus historias, tradiciones, artesanías… 

 Es un honor para nosotras poder participar en este proyecto. En el renacer de la vida en la aldea y como no, dejar esa huella por escrito para que las generaciones futuras puedan disfrutar de la cultura de sus antepasados y así frenar la pérdida de esa sabiduría ancestral que marcó la vida y la historia de nuestras aldeas. Así que unamos generaciones y vivamos una maravillosa historia en el tiempo todos juntos. 

De antemano agradecer a todos aquellos que iréis participando en este proceso y a todos aquellos a los que les llegue al corazón e intenten hacer lo mismo por sus aldeas, por sus historias, por su cultura y patrimonio. 

El contenido de esta sección estará en gallego, como no, idioma materno con el que nos hemos criado y al que, igual que el resto de cultura e historias hay que cuidar y mantener en el tiempo para que no quede en el olvido. Con su respectiva traducción al castellano al final del post. 

 1. A QUEIMA DO FIN DE ANO EN GONDULFES

O que ó parecer comezou a ser unha falcatruada convertiuse nunha tradición que perdurou na aldea por moitos anos. Non podemos concretar cando empezou nin terminou con exactitude, pero si podemos decir que durou uns 30 anos mais ou menos e que se comezaría a levar a cabo fai uns 65 anos aproximadamente polo que lembra a xente da aldea.
A continuación unha muller de 50 anos que algún día foi nena e a cal chamaremos “OASIS”, para respetalo seu anonimato, nárranos o que ela lembra desta historia sendo nena. 

 “Na noite de fin de ano había xuntanza na casa do avó con toda a familia, trala cea as doce da noite o dalas badaladas e comelas uvas saiamos todos a rúa a esperar ó resto de veciños para ir á “LADEIRA” a queimar o ano vello, unha tradición que durou moitos anos.

Uns veciños tocaban as campás mentres outros levaban uns fachóns de palla cos que lle prendían lume ó castiñeiro da ladeira frente ó pobo para que todos os veciños o puideran ver. Cando acababa de arder, os rapaces, rapazas, mozos e mozas vestíamonos o mellor que se podía naquela época e íbamos para a cantina do David, co alcume “Chícharo”. Alí púñanos música cun radiocasete ou tocadiscos e faciamos o guateque ata o día, rematando a noite ou comezando o día cunha chocolatada ea durmir.” 

 A versión dos mais maiores, sobre os 75 anos de idade e que sendo rapaces comezaron a porlle lume ó redor do castiñeiro e logo ian avisar ó dono para que marchase correndo apagalo. Este veciño enfadábase moito e tal foi que o colleron de costume e dende aquelas, comezaron a facelo cada ano, derivando finalmente nunha tradicón familiar de xuntanza dos veciños para queimalo ano vello pasadas as 12 da noite, e a cal co paso dos anos sen lembar o motivo deixouse de facer ó igual que moitas outras costumes da aldea. 

Fai uns días tras realizar labores de desbroce na LADEIRA (área de monte anexa á aldea), alá apareceu o citado castiñeiro, case 40 anos despois alí sigue o rastro desta historia que sen querelo se converteu en tradición e conto que nos contaban nosos pais. 

Moitas graciñas as que fostes de exploradoras ata alí e que nos consta que vos fixo moita ilusión velo castiñeiro e lembrar a vosa infancia, a cal compartimos o mundo con moito gusto.
Foto do estado actual do Castiñeiro centenario, e as vistas á aldea dende o mesmo. 

 TRADUCCIÓN AL ESPAÑOL: 

 1. QUEMANDO NOCHEVIEJA EN GONDULFES:

Lo que aparentemente empezó a ser una travesura se ha convertido en una tradición que se mantuvo en el pueblo durante muchos años. No podemos estimar con exactitud cuándo comenzó o terminó, pero podemos decir que duró unos 30 años más o menos y que empezaría a tener lugar hace unos 65 años, según los recuerdos de los aldeanos.

Una mujer de 50 años que alguna vez fue niña y a la que llamaremos "OASIS", por respetar su anonimato, nos cuenta lo que recuerda de esta historia de niña. 

En Nochevieja nos reuníamos en la casa de mi abuelo con toda la familia. Después de la cena y de comer las uvas con las campanadas de las 12 de la noche salíamos todos a esperar al resto de vecinos para ir a quemar el año viejo a la LADERA, una tradición que se mantuvo muchos años. 

Algunos vecinos tocaban las campanas de la iglesia mientras que otros llevaban antorchas de paja con las que le ponían fuego al castaño de la ladera frente al pueblo para que todos los vecinos pudieran verlo. Cuando acababa de arder, los niños/as y jóvenes se vestían con sus mejores galas en aquellos tiempos y se dirigían a la cantina de David, con el sobrenombre de "Chícharo". Allí poníamos música con un casete o tocadiscos y hacíamos el guateque hasta el día, terminando la noche o comenzando el día con un chocolate y yéndose a dormir”. 

La versión de los mayores, de unos 75 años es, que de chicos le empezaron a poner fuego alrededor del castaño y luego iban a avisar al dueño para que fuera corriendo a apagarlo. Este vecino se enojaba mucho, hecho que al parecer les causaba gracia a los chiquillos, y provocó en ellos la creación sin darse cuenta de una tradición nueva en la aldea. Que se fue modificando con los años, derivando en el relato que narra “Oasis”. Reunión familiar de toda la aldea para quemar la nochevieja, tradición que con el paso de los años se extinguiría sin recordar el motivo al igual que otras muchas costumbres de la aldea. 

Hace unos días después de los trabajos de desbroce de la LADERA, apareció el castaño antes mencionado, casi 40 años después sigue la estela de esta historia que sin querer se convirtió en una tradición y cuento que nos contaron nuestros padres. 

Muchas gracias a las exploradoras, que os habéis acercado hasta el castaño. Nos consta que estáis muy emocionadas al comprobar que continúa allí y sobre todo, por evocar buenos momentos de vuestra infancia a pesar de lo duros que fueron aquellos años. Motivo por el que lo compartimos con el mundo con mucho gusto. 

 🌟 By: @camino_au – Rincón Mágico De Épona 

 📲Nuestros contactos: 
📍Whatsap: +34 604031857 
📍 Telegram: https://t.me/rincon_magico_de_epona_0 
📍Mail: rinconmagicodeepona@gmail.com 
📍Face: Rincón Magico De Épona 
📍 Insta: @rincon_magico_de_epona

Comentarios

  1. Gracias gracias gracias vuelve la vida a nuestra hermosa y querida aldea con los añorables recuerdos y costumbres d nuestros ancestros sabios mensajeros 😍💞💞

    ResponderEliminar
  2. ♾♾ gracias 🙏🏻 Así podemos
    Conocer nuestra historia y costumbres

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Entradas populares de este blog

Ónix negro y sus propiedades

¿Por qué tapamos nuestro ombligo?

Superluna Llena del Ciervo (Heno), en Capricornio 03 de julio de 2023